dinsdag 16 oktober 2012

Onderzoek naar onderwijs en ICT

Ik ben nu mijn laatste jaar van mijn opleiding tot leraar wiskunde tweedegraads ingegaan en in dit jaar schrijf ik mijn eindscriptie. Ik wil hierin een lessenserie ontwikkelen waarin ICT een meerwaarde biedt. Hiermee hoop ik zelf meer recht te doen aan de talenten van de leerlingen en mijzelf te ontwikkelen in het gebruik maken van ICT in mijn lessen.




Waarom ICT?

Ik heb dit jaar nu zelf vier klassen. Een 1 VMBO/havo, 2 VMBO/havo, 1 VWO en 2 VWO. In alle vier de klassen zijn er leerlingen met laptops, in de de ene klas meer dan in de andere. De laptops zijn aanwezig en ik wil ook recht doen aan de meerwaarde van deze laptops in de klas.




Daarnaast ben ik zelf erg geïnteresseerd of ICT meerwaarde kan bieden en op welke vlakken dit kan gebeuren in mijn wiskundelessen.



Visie en ICT in kerndoelen

Ik vind dat een middelbare school als doel heeft, dat je goed wordt voorbereid om te kunnen functioneren in de maatschappij. We geven de leerlingen een kennisbasis mee, we leren ze vaardigheden aan, we leren ze kritisch te zijn, we geven ze voorlichtingen, zorgen dat ze met andere mensen om kunnen gaan, we constateren problemen en verwijzen door als dat nodig blijkt.

Hieronder valt bijvoorbeeld het vak wiskunde en daarbinnen de vaardigheid om grafieken bij functies te kunnen tekenen. Ze moeten in groepjes kunnen werken, kunnen presenteren. Ze moeten leren hoe ze met andere leerlingen omgaan en hoe met docenten en het gezag dat daarbij komt kijken. Leerlingen leren hoe werkstukken in elkaar zitten, hoe ze informatie verzamelen en verwerken. Dit is in grote lijnen op de meeste scholen hetzelfde, maar het ICT-gebruik op scholen verschilt enorm. De mate waarin verschilt, de vaardigheden die leerlingen moeten bezitten en hoe dit vormgegeven wordt.

In de kerndoelen onderbouw voorgezet onderwijs zijn er slechts 3 van de 58 doelen waarin specifiek over ICT wordt gesproken:



  • 5. De leerling leert in schriftelijke en digitale bronnen informatie te zoeken, te ordenen en te beoordelen op waarde voor hemzelf en anderen.
  • 14. De leerling leert in Engelstalige schriftelijke en digitale bronnen informatie te zoeken, te ordenen en te beoordelen op waarde voor hemzelf en anderen.
  • 17. De leerling leert informeel contact in het Engels te onderhouden via e-mail brief en chatten


Ik vind dat er een duidelijker beleid moet zijn in de ICT-vaardigheden die leerlingen moeten bezitten, omdat deze van groot belang zijn om goed te kunnen functioneren in de huidige maatschappij en bij hun toekomstige baan. In België zijn er veel specifiekere ICT-eindtermen, welke in zijn gegaan in 2007. Hieronder het lijstje van de Belgische eindtermen van ICT voor het secundair onderwijs a- en b-stroom, en bus ov3:


  • De leerlingen hebben een positieve houding tegenover ICT en zijn bereid ICT te gebruiken om hen te ondersteunen bij het leren.
  • De leerlingen gebruiken ICT op een veilige, verantwoorde en doelmatige manier.
  • De leerlingen kunnen zelfstandig oefenen in een door ICT ondersteunde leeromgeving.
  • De leerlingen kunnen zelfstandig leren in een door ICT ondersteunde leeromgeving.
  • De leerlingen kunnen ICT gebruiken om eigen ideeën creatief vorm te geven.
  • De leerlingen kunnen met behulp van ICT digitale informatie opzoeken, verwerken en bewaren.
  • De leerlingen kunnen ICT gebruiken bij het voorstellen van informatie aan anderen.
  • De leerlingen kunnen ICT gebruiken om op een veilige, verantwoorde en doelmatige manier te communiceren.
  • De leerlingen kunnen afhankelijk van het te bereiken doel adequaat kiezen uit verschillende ICT-toepassingen.
  • De leerlingen zijn bereid hun handelen bij te sturen na reflectie over hun eigen en elkaars ICT-gebruik.
Ik wil een duidelijker beeld te krijgen, over welke ICT kerndoelen ik terug zou willen zien in de kerndoelen van de onderbouw van het middelbaar onderwijs. Dit onderzoek zal mij daarin helpen en ik hoop dat ik hiermee mijn mening en visie sterker kan onderbouwen.

Inspiratiebronnen

In onderzoeken die ik heb gelezen over ICT-gebruik, wordt vooral gesproken over de meerwaarde van de interactie die ICT biedt.

Ik heb maandag 1 oktober 2012 de documentaire de les van de leraar gezien. Ik vind de manier van lesgeven van Jelmer Evers erg inspirerend en dit geeft mij veel stof tot nadenken. Met name de keuzes die leerlingen hebben om om te gaan met de stof, om de uitleg te krijgen en hoe hij met behulp van een google+ hangouts de mogelijkheid geeft om leerlingen nog de laatste vragen over de stof te laten stellen.

Ik las een artikel op de website van de Wageningse Methode over MathUnited en bekeek het onderstaande filmpje. Daar kwamen veel interessante dingen in naar voren, waar ik zeker meer mee wil gaan doen en kijken hoe ik dit in mijn lessen kan gebruiken.


Ik heb zelf in het kader van mijn opleiding al eens een klein onderzoekje gedaan naar nieuwe media in de klas, waarin ik mijn leerlingen zag als de Homo Zappiens, zoals beschreven door Wim Veen in het gelijknamige boek Homo Zappiens. Hier heb ik al eerder een artikel aan gewijd in mijn blog.

Ik heb vorig jaar met leerlingen gebruik gemaakt van de applets op wisweb van het freundenthal insitituut en het oefenen van rekensommen op Khanacademy (waar tegenwoordig ook een Nederlandse vertaling van is). Dit vond ik beide een goede insteek van hoe er op een innovatieve manier ICT gebruikt kan worden om bij te dragen aan het wiskunde- en rekenonderwijs.

Scriptie

Ik heb het idee van een onderzoek naar ICT en onderwijs al sinds het begin van mijn opleiding. In de afgelopen jaren heeft dit veel meer vorm gekregen en nu in mijn laatste jaar moet dit ook erg concreet worden. Ik weet al het een en ander dat ik hiermee wil.

  • Hoofdstukvervangende lessenserie maken met ICT
  • De houding ten opzichte van wiskunde meten (voor, na en tijdens lessenserie)
  • Meningen van leerlingen over de lessenserie en de voor en nadelen van de lessenserie
  • Cijfers van eindtoets vergelijken met parallelklas
  • Kijken naar wat ik hier zelf van leer
  • De lessenserie in 1 VMBO/havo of 2 VWO
Ik heb de herfstvakantie uitgetrokken om aan mijn onderzoeksopzet te werken. Door te surfen op het internet, andere onderzoeken door te ploeteren, kijken naar boeken over het onderwerp, rondvragen over het onderwerp, bezoekje brengen aan de bibliotheek en genoeg kopjes koffie drinken om creatieve ingevingen te stimuleren. Ik stel mijzelf als doel, om een dag voor het einde van de vakantie dit helemaal op orde te hebben ter beoordeling.